Essay – In hoeverre kun je liefde sturen, vraagt Sofie Rozendaal zich af. Is onmiddellijke aantrekkingskracht een onmisbaar onderdeel, of kunnen we onze partnerkeuze beter baseren op gezond verstand?
Vanachter mijn opengeklapte laptop in de lunchroom waar ik graag zit te schrijven, zie ik ze komen en gaan. Stellen, in elke fase van een relatie. Tieners die hand in hand binnenlopen en bij elkaar op schoot gaan zitten. Twintigers, diep in gesprek over hun toekomstplannen. Dertigers met kinderwagens, ze zijn zichtbaar vermoeid. De onrust van veertigers en vijftigers – zoon moet naar voetbal, met oma gaat het minder, stress op het werk, wie kookt er vanavond. En uiteindelijk de zestigplussers, de groep die vooral is gericht op wat de menukaart biedt.
En de talloze tussenstadia, in de vorm van ongegeneerd gezoen tot ingehouden gekibbel, of het in doodse stilte tegenover elkaar zitten, omdat er niets meer te zeggen valt.
Waarom zijn al die mensen bij elkaar, vraag ik mij soms af. Wat bracht ze samen?
Als je maar lang genoeg ergens komt ga je mensen herkennen, maar zij jou ook. Zo bleek ik niet de enige met dit soort vragen. Na maandenlang over en weer gedag zeggen tegen een ouder stel – identieke beige jassen, zij een asgrijze boblijn, hij zo goed als kaal, altijd met twee uitpuilende boodschappentassen – kwamen ze naar me toe. „Wat zit je hier toch altijd alleen”, zei de vrouw, een mengeling van medeleven en nieuwsgierigheid in haar stem. De man knikte nadrukkelijk, blijkbaar hadden ze het erover gehad.
Ik glimlachte en zei dat ik hier kwam om te werken, niet voor de gezelligheid.
„Maar je hebt wel een vriend thuis?”, vroeg ze toen.
Nee dus.
Gedecideerd schoof ze een stoel naar achteren en ging zitten. Ze was ook jarenlang alleen geweest, vertrouwde ze me toe. Wachtend op een grote liefde, een prins en ridder die alles in haar leven goed zou maken. „Die heeft u dus gevonden”, zei ik vriendelijk – en knikte naar haar man die er ook maar bij was gaan zitten. „Nee, meid!”, riep ze vrolijk. „Die prins kwam niet. Maar Harry en ik kenden elkaar al jaren. Hij was klusjesman en kwam regelmatig over de vloer. Ik vond hem een aardige kerel. Betrouwbaar, gezellig – meer niet, eigenlijk. Op een dag vroeg ik of hij wilde blijven eten. Daarna is hij nooit meer weggegaan.”
Inmiddels waren ze ruim dertig jaar getrouwd. Een verstandshuwelijk, benadrukte ze. „We wilden allebei hetzelfde. En we vonden elkaar prima gezelschap.” Een huwelijk is niet alleen een verbinding die je aangaat, maar ook een afspraak, voegde ze er nog aan toe. „En hoe minder hormonaal, opgeklopt gedoe daarbij komt kijken, hoe beter. Dat je het maar weet.”
Verliefdheid
Had ze een punt? Heeft een verstandshuwelijk meer kans van slagen dan een huwelijk dat begint met een alles overrompelende verliefdheid?
Voor veel mensen is het van essentieel belang om een verhouding te beginnen vanuit verliefdheid, zegt relatietherapeut Marike de Valk. „Mensen verbinden daar vaak de conclusie aan dat de gevoelens diepgaand zijn. Maar eigenlijk zegt het weinig over de kwaliteit van een relatie. Een gelukkig huwelijk gaat uiteindelijk om verbondenheid die zich door de jaren heen verdiept.”
Relatiedeskundige Paulien Timmer is het daarmee eens. Ze schreef het boek Lang+Gelukkig, waarvoor ze honderd stellen interviewde die vijftig jaar getrouwd waren. „Veel mensen denken dat ze constant verliefd moeten zijn op hun partner. Als dat niet het geval is, gaan ze twijfelen. Maar dat is onterecht.”
